مطالب این بخش جمع آوری شده از مراکز و مؤسسات مختلف پاسخگویی می باشد و بعضا ممکن است با دیدگاه و نظرات این مؤسسه (تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عج)) یکسان نباشد.
و طبیعتا مسئولیت پاسخ هایی ارائه شده با مراکز پاسخ دهنده می باشد.

  کد مطلب:24696 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:19

عمده عامل نسبيّت در قلمرو معرفت چيست؟
دو موضوع بسيار اساسي است:
موضوع يكم ـ محدوديت و نسبيتي است كه از محدوديّت وسايل درك ناشي ميگردد، مانند محدوديّت حواسّ طبيعي و وسايل ساخته شده با فكر و دست بشري. مسلم است كه گوش اصوات را در درجه معيّني از امواج ميشنود و كمتر از آن درجه براي انسان قابل شنيدن نيست. همچنين ساير حواسّ طبيعي. امّا وسايل ساخته شده با دست و فكر بشري، موضوعات عيني را مطابق خاصيت علتپذيري (كوزال كاراكتريستيك) كه دارند، نشان ميدهند؛ يعني نشان دهنده از مجراي تاثر نشان داده شده و ساير عوامل هم موقعيت با آن دو (نشان دهنده و نشانداده شده) بر كنار نميباشد.
حقائقي كه براي دريافت شدن و مورد معرفت قرار گرفتن منظور ميشوند، بايد فاصله منطقي با ادراككننده داشته باشند؛ يعني نه آنقدر دور باشد كه از ديدگاه خارج شوند و نه آنقدر نزديك كه جزئي از «من» محسوب شوند. همچنين بايد براي تحصيل شناخت درباره يك موضوع از خيره شدن به آن و مطالبه روشنايي بيش از حد درباره آن پرهيز شود زيرا اين دو امر موجب تاريكي موضوع ميگردد.
موضوع دوم ـ هدف‎گيري انسانها از تحصيل شناسيايي‎هاست. اين هدف‎گيري نيز بر دو نوع عمده تقسيم مي‎گردد:
نوع يكم ـ هدفگيري طبيعي، عبارت است از تكاپويي كه خود حيات آدمي و خواستههاي معين او بوجود ميآورد. شناسايي چهره اقتصادي يك موضوع معلول بعد اقتصادي حيات است. لذا براي كسي كه تنها جنبه اقتصادي موضوع مفروض مطرح است، جنبههاي ديگر آن، اگر چه دهها مرتبه با اهميّتتر از آن يا مساوي آن باشد، مطرح نميگردد.
اصل كلي قضيّه چنين است كه درك و حسّ كنجكاوي و تمايل به دريافت يك موضوع ناشي از جوشش حيات آدمي است كه عواملي بعنوان درك و كنجكاوي و اميال دارا ميباشد.
اين عوامل به پيروي از محدوديتهاي موقعيت حيات محدود ميگردد و در نتيجه عبور به ماوراي آن نميكند. اين اصل طبيعي است كه چهرهها و نمودهاي جهان هستي و موجوديت انساني را تقسيم و تجزيه مينمايد.
نوع دوم ـ هدفگيريهاي ثانوي است، يعني آن هدفگيريهايي است كه به خصوصيت طبيعت حيات آدمي مربوط نيست، بلكه ناشي از گرايشها و انتخابهايي است كه بعلل ايدئولوژيكي و سازندگيهاي تكاملي يا تجملي انجام ميدهد. مثلاً انسان را با هدفگيري اجتماع ماشيني مورد شناسائي قرار ميدهد. معلوماتي كه از اين هدفگيري درباره انسان بدست خواهد آورد، درست است كه با نظر به چهره هدفگيري شده، شناسائيهاي اوّلي و مستقيم ميباشد، ولي با نظر به اينكه هدفگيري مزبور در مقابل هويت خود انسان در مجراي طبيعياش ثانوي است، لذا ميتوان گفت: معلومات بدست آمده از هدفگيري مزبور ثانوي و محدود ميباشد.

ترجمه و تفسير نهج‎البلاغه ج 23
آية الله محمدتقي جعفري

مطالب این بخش جمع آوری شده از مراکز و مؤسسات مختلف پاسخگویی می باشد و بعضا ممکن است با دیدگاه و نظرات این مؤسسه (تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عج)) یکسان نباشد.
و طبیعتا مسئولیت پاسخ هایی ارائه شده با مراکز پاسخ دهنده می باشد.